پایان نامه ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای

پایان‌ نامه  کارشناسی ارشد 

گرایش: زراعت

عنوان:

ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات:  200 صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

چکیده

این تحقیق در سال زراعی 1388-1389 به ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی در چهار تکرار به مدت یکسال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بروجرد اجرا شد. در این بررسی 2 تیمار تراکم با سه سطح: برای نخود 50 کیلوگرم و برای جو 150 گیلوگرم (کم) ، برای نخود 75 کیلوگرم و برای جو 225 کیلوگرم (متوسط) ، برای نخود 100 کیلو گرم و برای جو 300 کیلوگرم (زیاد) تیمار اول و تیمار دوم نسبت های مختلف اختلاط دو گیاه در پنج ترکیب کاشت بودند که شامل :M1 = تک کشتی100% جو، M2= 75% جو+25%نخود، M3= 50% جو+50% نخود، M4 = 25 % جو+ 75% نخود، M5 = تک کشتی 100% نخود بودند. جهت بررسی کمی علوفه در مرحله آغاز سنبله دهی جو اندازه گیری هایی انجام گرفت و عملکرد علوفه نخود، عملکرد علوفه جو، عملکرد علوفه مخلوط اندازه گیری شد . صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در جو، تعداد دانه در سنبله، تعداد شاخه در نخود و اجزای عملکرد نخود شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پر، وزن هزار دانه ، عملکرد دانه جو ، عملکرد کل ، ماده خشک ، نسبت برابری زمین، شاخص برداشت، محاسبه گردید . این طرح در شرایط دیم به اجرا درآمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که کشت مخلوط دو گیاه عملکرد دانه کمتری نسبت به شاهد یا کشت خالص گیاه دارد. اما مخلوط علوفه عملکرد بیشتری نسبت به شاهد یا تک کشتی رایج دارد. همچنین کشت مخلوط باعث کاهش هزینه های نهاده های مصرفی در کشاورزی می گردد و با محیط زیست سازگاری خوبی دارد.

لغات کلیدی: کشت مخلوط، تراکم بوته، مخلوط جو و نخود ، کاهش نهاده کشاورزی

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

چکیده ..............................................................................................................................................................

فصل اول : کلیات

1-1. مقدمه ....................................................................................................................................................... 1

1-2. اهداف تحقیق............................................................................................................................................ 3

1-3. بیان مسئله ............................................................................................................................................... 3

1-4. فرضیه های تحقیق ................................................................................................................................... 9

1-5. اهمیت تحقیق........................................................................................................................................... 12

فصل دوم : بررسی منابع

2-1. تراکم گیاهی ............................................................................................................................................ 14

2-2. تراکم و عملکرد ...................................................................................................................................... 18

2-3. اثر تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد .................................................................................................. 24

2-4. اجزای عملکرد ........................................................................................................................................ 35

2-5. عملکرد بیولوژیک ................................................................................................................................... 38

2-6. وزن هزاردانه ........................................................................................................................................... 39

2-7. ارتفاع بوته ............................................................................................................................................... 40

2-8. تعداد سنبله .............................................................................................................................................. 41

2-9. تعداد دانه در سنبله ................................................................................................................................. 42

2-10. شاخص برداشت .................................................................................................................................. 42

2-11. کشت مخلوط ...........................................................................................................................43

فصل سوم : مواد و روش‌ها

3-1. مشخصات اقلیمی و زراعی منطقه اجرای طرح ..................................................................................... 45

3-2. فیزیوگرافی،زمین شناسی،بافت خاک ..................................................................................................... 46

3-3. مشخصات آماری طرح آزمایشی ............................................................................................................ 47

3-4. طرح آزمایشی و عملیات زراعی ............................................................................................................. 47

3-5. صفات مورد بررسی و نحوه اندازه گیری آنها........................................................................................ 50

3-6. روش های تجزیه آماری طرح ................................................................................................................. 54

فصل چهارم : نتایج و بحث

الف

4-1. ارتفاع بوته................................................................................................................................................. 57

4-2. علوفه تر و خشک مخلوط پایان رشد رویشی.......................................................................................... 65

4-3. عملکرد بیولوژیک.................................................................................................................................... 71

4-4. غلاف و سنبله در بوته.............................................................................................................................. 81

4-5. وزن هزار دانه........................................................................................................................................... 93

4-6. عملکرد دانه.............................................................................................................................................. 100

4-7. شاخص برداشت ..................................................................................................................................... 107

4-8 . نسبت برابری زمین................................................................................................................................. 115

4-9. ضرایب همبستگی.................................................................................................................................... 124

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادات

نتیجه‌گیری کلی ................................................................................................................................................ 131

پیشنهادات ........................................................................................................................................................ 133

پیوست‌ها ...........................................................................................................................................................

منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسی ........................................................................................................................................

فهرست منابع غیرفارسی ..................................................................................................................................

چکیده انگلیسی ...............................................................................................................................................

	ب

فهرست جدول‌ها

عنوان

صفحه

1-1. جدول: کشورهای تولیدکننده‌ی جو در جهان ........................................................................................ 8

1-2. جدول: آمار تولید نخود و جو در استان لرستان .................................................................................... 10

3-1. جدول: مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک مزرعه آزمایش.................................................................. 47

	ج

فهرست نمودارها

عنوان

صفحه

نمودار 3-1: میزان بارندگی............................................................................................................................. 60

نمودار 4-1: ارتفاع بوته نخود........................................................................................................................ 60

نمودار 4-2: ارتفاع بوته جو .......................................................................................................................... 64

نمودار 4-3: وزن تر علوفه کل ...................................................................................................................... 67

نمودار 4-4: وزن خشک علوفه کل................................................................................................................... 70

نمودار 4-5: عملکرد بیولوژیک نخود........................................................................................................... 73

نمودار 4-6: عملکرد بیولوژیک جو ............................................................................................................. 77

نمودار 4-7: عملکرد بیولوژیک کل............................................................................................................... 80

نمودار 4-8: تعداد کل غلاف نخود............................................................................................................... 83

نمودار 4-9: تعداد سنبله در بوته جو ........................................................................................................... 86

نمودار 4-10: تعداد غلاف پر نخود............................................................................................................... 89

نمودار 4-11: تعداد دانه در سنبله.................................................................................................................. 92

نمودار 4-12: وزن هزار دانه نخود ............................................................................................................... 95

نمودار4-13: وزن هزار دانه جو..................................................................................................................... 99

نمودار4-14: عملکرد دانه نخود .................................................................................................................... 102

نمودار 4-15: عملکرد دانه جو ...................................................................................................................... 106

نمودار4-16: شاخص برداشت نخود............................................................................................................. 110

نمودار4-17: شاخص برداشت جو................................................................................................................. 114

نمودار4-18: نسبت برابری زمین نخود......................................................................................................... 117

نمودار 4-19: نسبت برابری زمین جو........................................................................................................... 120

نمودار 4-20: نسبت برابری زمین کل........................................................................................................... 123

	د

فهرست شکل‌ها

عنوان

صفحه

3-1. شکل: نقشه طرح آزمایشی ...................................................................................................................... 49

3-2. شکل: نمایی از هر کرت آزمایشی........................................................................................................... 50

1-1 مقدمه:

امروزه بسیاری از کشورها در مناطق آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی با کمبود مواد غذایی مواجه می باشند. بعضی کشورها در راستای تامین امنیت غذایی تاکید بر نیل به خودکفایی با خوداتکایی خصوصا در زمینه محصولات اصلی دارند و بعضی از کشورها با واردات مواد غذایی تلاش بر تامین امنیت غذایی خود دارند. به طور کلی امنیت غذایی به معنای فعلیت یافتن چهار اصل مهم زیراست:

• فراهم بودن غذا : یعنی هر کشوری باید قادر باشد غذای کافی برای جمعیت موجود و در حال رشد خود تامین نماید.
• ثبات و پایداری غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده بطور مداوم تهیه گردد.
• قابل دسترس بودن غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده در هر زمانی و در هر مکانی در بازار وجود داشته باشد و مردم از نظر اقتصادی و فیزیکی قادر به تهیه آن باشند.
• سلامت غذا : یعنی غذا به طور سالم و بهداشتی تهیه و در اختیار مردم قرار گیرد (کمالزاده ، 1382).

جمعیت جهان از سه میلیارد نفر در سال 1960 به شش میلیارد نفر در سال 2000 افزایش یافته و در حال حاضر نیز سالانه 90 میلیون نفر به جمعیت کره زمین افزوده می شود. در آسیا نسبت اراضی کشاورزی به جمعیت در مقایسه با چهل سال قبل به نصف کاهش یافته است. در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته به کیفیت مواد غذایی اهمیت بیشتری داده می شود زیرا مصرف بیش از حد کودهای ازته در کشت سبزی و صیفی منجر به تجمع نیترات در محصول شده و یا در گوشت مواد هورمونی و آنتی بیوتیکی برای سلامتی انسان مضر تشخیص داده شده است (سماوات ، 1382).

بیش از دو سوم جمعیت جهان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و متجاوز از 50 درصد این جمعیت فقر غذایی دارند. کشاورزی، مواد غذایی را به صورت مستقیم از طریق فرآورده‌های گیاهی که شامل 80 درصد است یا به صورت غیر مستقیم از طریق فرآورده‌های دامی که شامل 20 درصد است در اختیار انسان قرار می‌دهد. آن چه علم کشاورزی بخصوص زراعت عهده‌دار آن است عبارت از تولید محصول زیادتر و با کیفیت بهتر که بتواند جواب‌گوی ازدیاد جمعیت باشد (نور محمدی و همکاران، 1376).

یکی از راههایی که برای افزایش تولید محصولات کشاورزی پیشنهاد شده افزایش عملکرد در واحد سطح است. بنابراین تغییر تراکم بوته و نحوه توزیع گیاهان در واحد سطح می‌تواند در عملکرد موثر باشد (براری ، 1375).

تراکم نامناسب گیاهی می‌تواند رطوبت خاک را در اوایل فصل رشد تخلیه و موجب مواجه شدن گیاهان با تنش خشکی در دوران رشد زایشی شود. به همین دلیل استفاده از گونه گیاهی مناسب و شناخت تراکم مطلوب گیاهان و ارقام سازگار با این مناطق از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشند. میزان سازگاری و پایداری عملکرد گیاهان زراعی به شرایط محیطی متفاوت است و به ارقامی سازگار اطلاق می‌شود که در طیف وسیعی از شرایط محیطی، توان ژنتیکی عملکرد بالا و پایداری از خود نشان می‌دهد (کانونی و همکاران ، 1379).

و........

پایان نامه ارزیابی و مقایسه دو مدل آبپاش سیستم آبیاری سنترپیوت با رهیافت اتوماسیون سیستم آبیاری

پایان نامه کارشناسی ارشد

عنوان:

ارزیابی و مقایسه دو مدل آبپاش سیستم آبیاری سنترپیوت با رهیافت اتوماسیون سیستم آبیاری

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات: 115  صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2- دستگاه آبفشان دوار……………………………………………………………………………………………………… 3

1-3- هدف از انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 4

فصل دوم: بررسی منابع

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 8

2-2- آبیاری تحت فشار……………………………………………………………………………………………………….. 8

2-2-1- سیستم آبیاری بارانی…………………………………………………………………………………………………. 9

2-2-2- معرفی دستگاه آبفشان دوار………………………………………………………………………………………… 10

2-2-2-1- اجزای دستگاه……………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-2-2- تنظیم سرعت دستگاه…………………………………………………………………………………………….. 16

2-2-3- مزایای استفاده از دستگاه آبفشان دوار…………………………………………………………………………… 16

2-2-4- محدودیت‌های کاربرد دستگاه آبفشان دوار……………………………………………………………………. 17

2-3- اتوماسیون سیستم‌های آبیاری…………………………………………………………………………………………. 17

2-3-1- روش‌های مختلف اتوماسیون آبیاری……………………………………………………………………………. 20

2-4- معرفی آبپاش‌ها در سیستم آبفشان دوار…………………………………………………………………………….. 26

2-4-1- آبپاش­های پرفشار……………………………………………………………………………………………………. 31

2-4-2- اسپریر­های کم­فشار…………………………………………………………………………………………………… 31

2-4-3- الگوی پاشش آبپاش­های کم­فشار………………………………………………………………………………… 32

2-4-4- فشار و سایز نازل……………………………………………………………………………………………………. 33

2-4-5- سطح خیس­شده و شدت­پخش……………………………………………………………………………………. 35

2-4-6- صفحات انعکاس جریان…………………………………………………………………………………………… 37

2-4-7- ارتفاع آبپاش…………………………………………………………………………………………………………… 40

2-4-8- سرعت باد………………………………………………………………………………………………………………. 41

2-4-9- انرژی جنبشی قطرات آبپاش………………………………………………………………………………………. 42

2-4-10- مسیر جریان………………………………………………………………………………………………………….. 45

2-4-11- انتخاب و نصب بهینه پکیج آبپاش…………………………………………………………………………….. 46

2-5- مروری یر تحقیقات انجام شده………………………………………………………………………………………. 51

2-6- سیستم‌های نوین و هوشمند مدیریت آبیاری……………………………………………………………………… 54

2-7- اتوماسیون و نقش آن در سیستم‌های نوین مدیریت آبیاری…………………………………………………… 55

2-8- انواع سیستم‌های اتوماسیون……………………………………………………………………………………………. 56

2-8-1- سیستم اتوماسیون از طریق دستگاه‌هایی با باطری 9 ولت………………………………………………….. 56

2-8-2- سیستم اتوماسیون با برق 230 ولت………………………………………………………………………………. 56

2-8-3- سیستم اتوماسیون بوس یا دو رشته‌ای…………………………………………………………………………… 56

2-8-4- سیستم اتوماسیون با دستگاه‌های بی‌سیم…………………………………………………………………………. 57

2-8-4-1- ساختار سیستم‌های کنترل بی‌سیم……………………………………………………………………………… 57

2-8-4-2- نحوه‌ی کار با دستگاه‌های بی‌سیم از طریق اینترنت و خط موبایل………………………………….. 59

2-8-4-3- ابزار و روش‌های مدیریت سیستم‌های آبیاری…………………………………………………………….. 64

2-8-4-4- سنسورهای سنجش رطوبت خاک…………………………………………………………………………… 64

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 68

3-2- مشخصات محل اجرای آزمایش…………………………………………………………………………………….. 68

3-3- اقلیم و هواشناسی………………………………………………………………………………………………………… 68

3-4- توپوگرافی………………………………………………………………………………………………………………….. 68

3-5- مشخصات خاک………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-6- منابع آب آبیاری………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-7- مشخصات آب آبیاری………………………………………………………………………………………………….. 69

3-8- مشخصات سیستم آبیاری………………………………………………………………………………………………. 70

3-8-1- مشخصات پمپ………………………………………………………………………………………………………. 70

3-9- مراحل اجرای طرح در مزرعه………………………………………………………………………………………… 71

3-9-1- معرفی آبپاش‌های مورد مطالعه…………………………………………………………………………………… 71

3-10- آزمایش یکنواختی پخش آبپاش­های چرخشی، اسپریر به­صورت منفرد…………………………………. 74

3-11- محاسبات…………………………………………………………………………………………………………………. 76

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 78

4-2- ارزیابی آبپاش‌ها به‌صورت منفرد…………………………………………………………………………………….. 78

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 88

5-2- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………….. 89

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………. 92

چکیده:

با توجه به محدودیت منابع آب در عصر حاضر، آنچه که از سیستم‌های مکانیزه آبیاری نسبت به روش‌های سنتی انتظار می‌رود کاهش مصرف آب به شرط کاهش نیافتن سطح بهره‌وری است. دستگاه‌های آبیاری آبفشان دوار که یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های آبیاری بارانی می‌باشد، اخیراً در ایران کاربرد زیادی پیدا کرده است. با توجه به این امر لزوم تحقیق در مورد سازگاری این سیستم با شرایط فرهنگی، اقتصادی، اقلیمی ایران و بهینه نمودن کارایی سیستم امری ضروری است. با توجه به موارد فوق هدف از این ارزیابی، شناخت وضع موجود دستگاه آبفشان دوار[1] می‌باشد که براساس آن بتوان در جهت بهبود وضعیت دستگاه و رفع نقاط ضعف آن تصمیم‌گیری نمود. اهمیت این موضوع از یک طرف و کمبود اطلاعات از طرف دیگر، ضرورت انجام تحقیقات در این زمینه را روشن می‌سازد. آبپاش‌ها به‌عنوان یکی از اجزای اصلی این دستگاه در کانون توجه تولیدکنندگان و کارشناسان قرار گرفت تا با بهینه کردن بازده آبیاری و انرژی مصرفی راه‌گشای نسبی مشکلات کمبود آب و هزینه‌های انرژی گردد. لذا در این راستا سعی شده تا با مقایسه آبپاش‌های چرخشی[2]، اسپریر[3] که از انواع رایج مورد استفاده در کشور می‌باشند، تا حدودی جزئیات و مبانی طراحی و انتخاب این آبپاش‌ها ذکر شود. در یک نگاه کلی، آبپاش اسپریر از طریق مه‌پاش کردن قطرات خروجی باعث کاهش صدمات وارده به خاک و گیاه به‌خصوص در دوره جوانه‌زنی و آبپاش چرخشی به‌دلیل چرخش صفحه انکسار جریان باعث ایجاد قطر پاشش بیشتر و مزایای حاصله می­گردد. تلفات بادبردگی در شرایط بدون باد به‌صورت منفرد برای آبپاش‌های چرخشی، اسپریر برابر 85/5، 9/5 درصد و در شرایط وزش باد با سرعت 3 تا 4 متر بر ثانیه به‌ترتیب به 63/10، 37/13 درصد افزایش می‌یابد. همچنین در این تحقیق امکان اتوماسیون آبیاری در تمامی روش‌های به‌کار برده شده در داخل و خارج کشور مورد بررسی قرار گرفت و مزایا و معایب هریک به تفصیل ارائه گردید.

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه

شکی نیست که در سال‌های اخیر به‌علت کمبود آب و نیاز به تولیدات کشاورزی روزافزون، استفاده بهینه از آب به‌عنوان منشا اصلی تولیدات کشاورزی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در کشور ما نیز به‌دلیل قرار گرفتن در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و کمبود منابع آبی این نیاز به‌شدت احساس گشته و سبب توسعه استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار گردیده است. اما نکته تأمل‌برانگیز این است که چرا با وجود گذشت چند دهه از استفاده این سیستم‌ها، رشد و توسعه علمی با گسترش اجرایی آن هماهنگی نداشته و شاهد کمبودهای بسیاری در بخش اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار هستیم. با کمی درنگ و بررسی سیستم‌های اجراشده در کشور می‌توان به این مطلب رسید که عدم وجود نظارت پس از اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار باعث شکست تعداد زیادی از طرح‌های این چنینی گشته است که ضرورت بررسی و ارزیابی سیستم‌ها را پس از اجرا نمایان می‌سازد. مسئله ارزیابی و بهبود عملکرد به‌صورت امروزی پس از انقلاب صنعتی در واحدهای تولیدی صنعتی شروع شد و در این بخش رشد چشمگیری داشت. اما در بخش کشاورزی و خدمات مربوطه تنها در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از دلایل تأخیر در پرداختن به مسئله ارزیابی و بهبود عملکرد در طرح‌های آبیاری این است که تنها در دهه‌های اخیر است که محدودیت‌های منابع در احداث و بهره‌برداری طرح‌های آبیاری و توسعه روش‌های آبیاری و حساسیت تبعات اجتماعی- اقتصادی و زیست‌محیطی آنها احساس شده است.

ارزیابی مقوله‌ای است که اکثر سازمان‌ها مبتلا به آن هستند. به‌خصوص تشکیلات بهره‌بردار از سیستم‌های آبیاری با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که انجام شده است، باید به آن بیشتر توجه شود. بنابراین به‌کارگیری آن در عملکرد سیستم‌های آبیاری نیز لازم است براساس چارچوب‌های تئوریک، ارزیابی انجام شود.

سیستم آبفشان دوار با اتوماسیون بالا و قابلیت کار در توپوگرافی­های نسبتاً ناهموار در حال جایگزین شدن سیستم‌های آبیاری سطحی، متحرک دستی و متحرک چرخدار هستند. سطح آبیاری آبفشان دوار به‌صورت قابل توجهی با افزایش طول دستگاه افزایش می‌یابد.

2-1- دستگاه آبفشان دوار

از زمان معرفی آبفشان دوار در اواسط دهه 1950 صنعت مکانیک همواره برای تولید و توسعه محصولات بهتر بوده تا با نیازهای تولیدی کشاورزی بیشتر همخوانی داشته باشد. هدف کلی، انجام یک آبیاری یکنواخت و کم هزینه با یک عمق کاربردی خاص در سطح مزرعه می‌باشد.

اولین دستگاه آبیاری بارانی آبفشان دوار در ایالات متحده آمریکا ساخته شد. سیستم مذکور برای آبیاری دایره‌‌هایی با شعاع خیلی زیاد، بدون استفاده از نیروی انسانی و با به‌کارگیری تنها قسمت ناچیزی از نیروی هیدرولیکی تأمین شده توسط مکانیزم پمپاژ جهت جابجایی آن طراحی شده بود. دستگاه آبیاری آبفشان دوار از آن هنگام تاکنون در حال پیشرفت بوده و نیروی محرکه آن از هیدرولیکی به الکتریکی تغییر نموده است. در حال حاضر 20 درصد از اراضی زراعی و نیمی از زمین‌های تحت آبیاری بارانی ایالات متحده با این دستگاه آبیاری می‌شود. همچنین تا سال 1980 میلادی در جمهوری اوکراین 2000 دستگاه برای آبیاری حدود 100000 هکتار نصب گردیده است (وفایی، 1372).

دستگاه‌های آبفشان دوار ابتدا در در ایالات غربی آمریکا که کمبود کارگر محسوس بود ابداع گردید. هزینه این سیستم‌ها در واحد سطح آبیاری  نسبت به سایر سیستم‌ها زیاد است. بنابراین هرچه دستگاه بزرگتر و سطح پاشش افزایش یابد این سیستم‌ها کاراتر خواهند بود به طوری که در بعضی سیستم‌ها سطح آبیاری شده بالغ بر 500 تا 600 هکتار است. ولی بالا رفتن سطح آبیاری سطح راهبری سیستم را با مشکل مواجه می‌سازد و اگر خللی در دستگاه پدید آید زیان حاصله از آن بسیار زیاد است. تجربه نشان داده است که سیستم‌هایی که سطح آبیاری در آنها 50 تا 65 هکتار است موثرترین نوع سیستم آبفشان دوار هستند (علیزاده، 1386). بسیاری از کشور‌ها نظیر مصر، لیبی، مکزیک، اسپانیا، فرانسه، برزیل و کانادا از این سیستم جهت آبیاری انواع محصولات زراعی در سطح وسیع بهره جسته‌اند. ولی در کشور‌های اروپای غربی به‌دلیل محدود بودن اراضی و نداشتن شکل منظم اینگونه سیستم‌ها توسعه چندانی نیافته است. فرانسه و اسپانیا که خود از سازندگان این دستگاه می‌باشند در ده‌ها هزار هکتار از اراضی خود از آن استفاده می‌کنند (وفایی، 1372).

با توجه به مطالب فوق الذکر، در کشور ما این سیستم کمتر مورد استفاده قرار گرفته و نظر به اینکه ساخت این دستگاه در داخل کشور آغاز شده است، امید می‌رود که در آینده از آن بیشتر استفاده گردد. اهمیت این موضوع از یک طرف و کمبود اطلاعات از طرف دیگر، ضرورت انجام تحقیقات در این زمینه را روشن می‌سازد.

3-1- هدف از انجام تحقیق

از زمان معرفی آبفشان دوار در اواسط دهه 1950 صنعت مکانیک همواره برای تولید و توسعه محصولات بهتر بوده تا با نیازهای تولیدی کشاورزی بیشتر همخوانی داشته باشد. هدف کلی، انجام یک آبیاری یکنواخت و کم هزینه با یک عمق کاربردی خاص در سطح مزرعه می‌باشد.

با معرفی و پذیرش کشاورزی دقیق، ناگهان اطلاعات بیشتری در رابطه با مزرعه و مشخصات آن هم‌چون محصول، خاک و نقشه‌های نیاز کودی بدست آمد. کشاورزان اکنون داده‌هایی شامل گوناگونی‌های سطح مزرعه دارند که تنها گمانه‌زنی شده ولی اثبات نشده است. چالش پیش‌رو این است که چگونه از این داده‌ها استفاده کنیم و چگونه تغییرات لازم برای تأثیرگذاری بر مناطق مختلف مزرعه را اعمال کنیم. ادوات کاربردی کود و مواد شیمیایی همانند دستگاه‌های کاشت، به شکلی تجهیز شده‌اند تا به‌میزان و اندازه‌های متفاوت در سطح مزرعه کار کنند. تحقیقات برای آبیاری با میزان متغیر یا همان «مکان مشخص» در مکان‌های متفاوت در سرتاسـر آمریکا هم توسط دانشگاه‌ها و هم USDA-ARS انجام شده است (لئورا و نبرسکا، 2011).

هدف از ارزیابی بهبود بخشیدن یک سیستم در حال کار و مدیریت آن و ارائه پتانسیل واقعی سیستم برای رسیدن به بازدهی بیشتر می‌باشد. ارزیابی می‌تواند با فراهم آوردن داده‌های پیوسته، مدیریت را در اقدام اصلاحی به‌موقع در مراحل مختلف طرح‌های در دست اجرا و در حال بهره‌برداری یاری دهد و همچنین قادر می‌سازد تا در برابر تحولات اوضاع در محل واکنش مناسب نشان داده و سیستم را در راستای اهداف مورد نظر نگه دارد و مدیریت را در بهبود عملکرد و آینده خود یاری رساند. ارزیابی دقیق سیستم می‌تواند اشاره به این نکته نماید که می‌توان سیستم را بهبود بخشید و همچنین ارائه دلایل منطقی در انتخاب اصلاحاتی که می‌تواند عملی و اقتصادی باشد. مسأله افزایش جمعیت در جهان و ضرورت تأمین غذا برای این جمعیت از بحث‌هایی است که همواره مطرح بوده است و در این ارتباط علاوه بر تمهیدات لازم در جهت کاهش نرخ رشد جمعیت، بر صرفه‌جویی در مصرف غذا، آب و افزایش تولیدات در بخش کشاورزی تأکید می‌گردد. این امر مستلزم پیدا کردن چاره‌ای برای این بحران می‌باشد. در چهار دهه اخیر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زمینه توسعه آبیاری به‌منظور افزایش تولیدات مواد غذایی صورت پذیرفته است و در دنیای امروز تأمین غذا بدون اجرای این پروژه‌ها قابل تصور نمی‌باشد و یکی از راه‌های توصیه شده تغییر در نظام مدیریت آبیاری و نهایتاً افزایش راندمان آبیاری است. با توجه به موقعیت کشورمان که بین مدار‌های 30 و 60 درجه شمالی و واقع گردیده، با متوسط بارندگی 240 میلی‌متر در سال، یکی از مناطق نسبتاً کم باران جهان محسوب می‌گردد. ضمناً این بارندگی نیز تحت‌تأثیر رشته کوه‌های متعدد در دامنه تغییرات زیاد (کمتر از 100 میلی‌متر تا بیش از 1000 میلی‌متر در سال) ریزش می‌نماید (امیدوار، 1378). لازم به یاد‌آوری است که این بارندگی ناچیز که معمولاً از اواخر پاییز تا اوایل بهار اتفاق می‌افتد، با توجه به نوع کشت معمول در ایران در فصول مناسب کشاورزی ریزش نمی‌‌نماید.

سازمان ملل متحد در برنامه جمعیت و محیط زیست خود، ایران را در ردیف 100 کشوری قرار داده است که پیش­بینی می­گردد در سال 2015 سرانه آب شیرین آن نزدیک به 816 مترمکعب برسد که حدود 20 درصد کم­تر از سرانه آب در خط فقر (1000 مترمکعب) می­باشد. لذا با این وضعیت دیری نخواهد پایید که ایران به مرحله کم‌آبی رسیده و در زمره کشورهای درگیر بحران آب قرار گیرد. با توجه به آمار و ارقام موجود و مطالعات انجام گرفته در ایران به جرات می‌توان گفت که آب کمیاب‌ترین عامل تولید محصول کشاورزی است (خلیلیان و موسوی، 1384).

با بررسی امکانات بالقوه آب و خاک، ناچیز بودن بارش باران و محدودیت منابع آب در اغلب نقاط کشور ملاحظه می‌گردد، لذا ضرورت استفاده بهینه از آب در طرح‌های توسعه منابع آب، توسعه سیستم‌های آبیاری با راندمان بالا، امری ضروری و بهره‌گیری از راه‌کارهای عملی و علمی در این خصوص از جمله ارزیابی مداوم از عملکرد سیستم‌های آبیاری مورد توصیه و تأکید می‌باشد.

جهان در سال‌های آینده با بحران غذا و آب روبروست و در همین راستا کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آب وافزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی از مهمترین اهداف کشورهاست. مهمترین بحث مدیریت آبیاری بحث تصمیم شروع آبیاری و مدت زمان آبیاری می‌باشد. با توجه به اینکه این تصمیم بستگی به شرایط متفاوتی از قبیل محصول، مرحله رشد محصول، شرایط آب و هوایی و غیره دارد، امکان تصمیم‌گیری ساده و سریع جهت آبیاری مزرعه از طرف کشاورز به سادگی امکان‌پذیر نمی‌باشد. به همین جهت کشاورز نیاز مبرم به ابزار و وسایلی دارد تا بتواند تصمیم به آبیاری را بگیرد و آبیاری مزرعه را عملی سازد. در مزارع کوچک کشاورز می‌تواند با باز و بسته کردن شیر آبیاری، آبیاری را انجام دهد. در مزارع بزرگ امکان باز و بسته کردن شیرهای زیاد و آبیاری مزارع با مقدار کم و دفعات بالا بدون آتوماسیون امکان پذیر نمی‌باشد.

در شرایط کنونی و با توجه به وضعیت کنونی کشاورزی ایران، توسعه روش‌های آبیاری تحت فشار در اراضی مستعد این نوع آبیاری راهی مناسب‌تر و کاراتر از روش‌های آبیاری سطحی خواهد بود و در سال‌های اخیر دولت توجه خاصی به این موضوع داشته، ترویج و توسعه روش‌های آبیاری تحت فشار را در دستور کار خود قرار داده است.

بنابراین بعد از اینکه لزوم تغییر روش‌های موجود احساس شد، باید به توسعه و ترویج روش‌های جدید در یک حد مشخص پرداخته و علاوه بر ادامه ترویج کمی به بالا بردن کیفیت نیز پرداخته شود. با گذشت چند سال از اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار و مقبول واقع شدن آن در بین کشاورزان بجا خواهد بود که به بررسی و ارزیابی عملکرد این سیستم‌ها در هر منطقه و امکان توسعه و بروزرسانی آن‌ها از جمله اتوماسیون آن‌ها پرداخته شود و نکات مثبت و منفی هر طرح آشکار و از این نکات برای طراحی و اجرای طرح‌های آینده استفاده گردد و هر سیستم با یکسری اعمال مدیریت‌های مناسب بهینه شده و راندمان آبیاری بالا رود.

و.......